Soulié(-de-nosto-Damo)
Cypripedium calceolus
Orchidaceae
Autre noum : Sabato(-de-la-vierge).
Noms en français : Sabot-de-Vénus, Sabot-de-Vénus d'Europe.
Descripcioun :Lou soulié-de-nosto-Damo es uno planto raro au nostre, que trachis en mountagno souto li faiard. Fai de gròssi fueio que dounon d'èr à-n-aquéli de l'erbo-di-mousco. Flouris à la debuto de l'estiéu (1 à 2 flour), e s'aremarco proun emé sa grosso labreto en formo de sabato jauno.
Usanço :Es uno planto aparado de pas culi.
Port : Erbo
Taio : 30 à 50 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Cypripedium
Famiho : Orchidaceae
Coulour de la flour :
Jauno Brunello
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 6 à 9 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado :
Vo
Mai à juliet
Liò : Faio
- Bos clar
Estànci : Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Cypripedium calceolus L., 1753
Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753